dinsdag 29 december 2015

Les Liaisons Dangereuses - Donmar Warehouse


Die avond is het alweer tijd voor de laatste voorstelling 'Les Liaisons Dangereuses' in het prachtige Donmar Warehouse. Altijd een heerlijk theater om te komen door de doorgaans hoge kwaliteit van de producties en de intieme sfeer.

'Les Liaisons Dangereuses' is een toneelstuk uit 1985 van Christopher Hampton dat hij baseerde op de briefroman van de Franse schrijver Pierre Choderlos de Laclos uit 1782 dat, destijds in het Frankrijk van net voor de Revolutie, een schandaal veroorzaakte.  Het verhaal is vele malen bewerkt en is wellicht het bekendst van de verfilming door Stephen Frears uit 1988 met onder andere John Malkovich en Glenn Close.

Nu is het dertig jaar later de beurt aan regisseur en artistiek directeur van het Donmar Warehouse Josie Rourke om dit stuk vol verraad, passie en sluimerende erotiek op het toneel te brengen.

Hoofdpersonen zijn de Marquise de Merteuil en Vicomte de Valmont die ooit geliefden waren en op een perverse manier nog steeds aan elkaar verbonden zijn.  Ze gebruiken passie en verleiding om zo anderen onderdeel te maken van hun wrede manipulatieve spel. 

Valmont richt zijn pijlen op de getrouwde Madame de Tourvel terwijl Merteuil zich bezighoudt met de jonge onschuldige Cécile de Volanges die pas het klooster heeft verlaten om te gaan huwen. Maar Cécile wordt verliefd op een ander, de jonge aantrekkelijke Chevalier Danceny.  
Merteuil stelt voor dat Valmont Cécile verleidt, maar hij vindt dat te makkelijk en ze gaan een andere weddenschap aan. Als het hem lukt om Madame de Tourvel te verleiden en daarvan een schriftelijk bewijs te overleggen, belooft ze hem nog één keer samen het bed te delen. 

Maar de zaken lopen anders dan gepland als Valmont verliefd wordt op Tourvel en Merteuil bovendien Danceny verovert. In de intriges die volgen zweert Merteuil wraak aan Valmont als ze Danceny toevertouwt dat hij ook Cécile heeft verleid en onteerd. In het duel dat volgt raakt Valmont dodelijk verwond maar onthult aan Danceny nog wel de betrokkenheid van Merteuil in het hele verhaal. Haar reputatie is voorgoed beschadigd en ze blijft eenzaam achter.



Voor deze productie is het Donmar door designer Tom Scutt getransformeerd in een haast vervallen 18e eeuwse praalkamer, schilderijen hangen niet meer te pronken aan de muren, maar staan gestapeld op de grond en de spaarzame meubels zijn afgedekt met doorzichtige voiles. Het geheel is sfeervol verlicht door imposante kroonluchters met kaarsen in een indrukwekkend lichtplan van Mark Henderson. De wisseling in scènes zijn magistraal gechoreografeerd door Arthur Pita en worden haast theatrale muzikale interludes dankzij de sfeervolle muziek van Michael Bruce. Het hele toneelbeeld in een heel scala aan bijna breekbare kleuren straalt klasse uit. Echt prachtig om te zien.

Janet McTeer speelt de meedogenloze Marquise de Merteuil op een grandioze manier met een heerlijk ijzige elegantie en grandeur. Met een fluweelzachte stem manipuleert ze en heeft alle touwtjes stevig in handen. Dominic West is een charmante en charismatische Vicomte de Valmont die bijna geen sinistere kantjes lijkt te hebben, totdat hij een bijna sadistische en gruwelijke kant van zijn karakter laat zien. 

Er zijn ook prachtige rollen voor Elaine Cassidy als een getergde Madame de Tourvel en Morfydd Clark als de onschuldige Cécile. Twee vrouwen die ondanks hun terughoudendheid ten prooi vallen aan verleiding en lust. Una Stubbs speelt de tante van Valmont, Madame de Rosemonde, een niet erg grote rol, maar Stubbs steelt de scènes waarin ze wel te zien is.

'Les Liaisons Dangereuses' is een intrigerend toneelstuk, dat zich moet bewegen tussen esthetiek, erotiek en drama. Josie Rourke lijkt in deze revival de perfecte balans gevonden te hebben. Seksualiteit lijkt slechts sluimerend aanwezig met de hoofdpersonen gevangen in een eeuwig zoekend verlangen. Met een prachtig eindbeeld als de vrouwen de kaarsen met hun vingers doven en er nagenoeg duisternis heerst, blijven ze bewegingsloos in een bijna verstikkende mist staan.



Deze voorstelling zag ik 's avonds op dinsdag 29 december 2015

© foto's Johan Persson