Na de matinee van 'Jersey Boys' heb ik weinig tijd omdat 's avonds de voorstelling al om 19.00u begint. Na een snelle hap tussendoor is het via Trafalgar Square richting South Bank en het National Theatre.
Tip : als je een voorstelling van ruim 3½ uur voor de boeg hebt boek dan niet de Travelex £ 15 kaarten. Ik had perfect zicht vanaf rij 3 maar een beetje steun in de rug is wel comfortabel bij een lange voorstelling.
Ik ben niet thuis in de werken van Shakespeare dus ik was wel blij dat ik me van tevoren een beetje ingelezen had in het verhaal van Lear en zijn dochters. Het verhaal is geschreven rond 1600 maar weet ruim 400 jaar later nog altijd te imponeren in een indrukwekkende eigenzinnige versie geregisseerd door Sam Mendes.
Lear besluit om af te treden en zijn koninkrijk gelijkelijk te verdelen onder zijn drie dochters maar niet voor hij ze onderwerpt aan een test in hun liefde voor hem. De oudsten Goneril en Regan vleien hun vader met geveinsde antwoorden maar de jongste en favoriet van de koning Cordelia blijft zwijgen, zeer tot ongenoegen van haar vader die haar onterft. Cordelia vlucht naar Frankrijk.
Ondertussen ondermijnen Goneril en Regan het beetje gezag dat Lear nog heeft. Hij verliest langzaam zijn verstand en in gezelschap van The Fool, de nar en Kent, zijn trouwe dienaar, dwaalt hij tijdens een storm op de heide. Ondertussen kent de Graaf van Gloucester zijn eigen problemen omdat zijn onwettige zoon Edmund hem ervan probeert te overtuigen dat zijn ware zoon Edgar hem probeert om te brengen. Edgar vermomt zichzelf als een door waanzin gedreven bedelaar en vlucht net als Lear naar de heide.
Als de loyale Gloucester Lear te hulp schiet wordt hij getroffen door de wraak van Regan en haar echtgenoot de Hertog van Cornwall die hem beschuldigen van verraad en verblinden hem. Hij wordt door zijn zoon Edgar naar Dover begeleid waar Lear ook is.
In Dover is inmiddels ook Cordelia die met het Franse leger een poging doet haar vader te hulp te komen. Intussen is Edmund verwikkeld in een romance met zowel Regan als Goneril. En als blijkt dat de Hertog van Albany, Goneril's echtgenoot, meer sympathie voor Lear te hebben dan haar lief is spannen Edmund en Goneril samen in een plan hem om te brengen.
Gloucester is intussen de wanhoop nabij en probeert zichzelf van het leven te beroven. Intussen zijn ook de Engelse troepen bij Dover aangekomen en verslaan de Fransen. Lear en Cordelia worden gevangen genomen. In de climax van het verhaal duelleren Edgar en Edmund waarbij de laatste het leven laat en zal blijken dat ook Gloucester dood is. Goneril vergiftigt haar zus Regan uit jaloezie en pleegt zelfmoord als haar bedrog bij haar echtgenoot bekend raakt. Cordelia is naar later blijkt geëxecuteerd in de gevangenis en haar vader Lear overmant door verdriet overlijdt.
Het is een heftige, indrukwekkende en chaotische productie met Simon Russell Beale als King Lear. Gezien de tragiek van zijn karakter en de dramatische gebeurtenissen zou het logisch zijn om sympathie te voelen voor Lear maar mijn gevoel was vooral afschuw voor zijn arrogantie en wreedheid en zijn opvliegende en onberekenbare acties die een climax vinden in de onnodige en brute moord op zijn trouwe metgezel The Fool. Simon Russell Beale geeft een fantastische performance waarbij je al vanaf aanvang voelt dat dat het begin is van zijn einde. Een monarch die steeds verder de grip verliest op zijn macht en vooral de controle kwijt raakt over zijn eigen gedachtenwereld.
Kate Fleetwood speelt Goneril prachtig meedogenloos en koel terwijl haar jongere zuster Regan fantastisch wordt vertolkt door Anna Maxwell Martin als een manipulatieve hysterische en vooral brute verleidster. Afschuw en ontzetting golft door de zaal als Gloucester in haar opdracht gruwelijk wordt verminkt en ik ook geneigd ben om even weg te kijken van de scène. Olivia Vinall weet indruk te maken als Cordelia de jongste en meest trouwe dochter.
De hele cast is overigens feilloos en het is genieten van de indrukwekkende prestaties van Stephen Box als de trouwe Gloucester en Adrian Scarborough als The Fool die voor wat lichte momenten zorgt. En Sam Throughton als de berekenbare rechtlijnige Edmund en Tom Brooke als de kwetsbare Edgar.
Regisseur Sam Mendes, in het begin van zijn carrière vooral bekend van zijn kleinschalige producties als artistiek leider van het Donmar Warehouse, kennen we de laatste jaren vooral van grootschalige projecten als de film 'Skyfall' en de musical 'Charlie And The Chocolate Factory'.
Ook voor deze 'King Lear' lijken kosten noch moeite gespaard en de voorstelling is indrukwekkend en groots. Boven het donkere en duistere decor zien we nog voor aanvang van de voorstelling een zich langzaam vormende eclips terwijl onweersgeluiden weerklinken. De setting lijkt een totalitaire staat in een niet al te ver verleden die wordt weerspiegeld in het magnifieke decor- en kostuumontwerp van Anthony Ward in militairistische silhouetten, statige standbeelden en massascènes waarbij in een mum van tijd het grote toneel van het Olivier wordt bevolkt met tientallen acteurs. De sfeer blijft gedurende het hele stuk dreigend met panoramische donkere stormluchten en onheilspellende bliksemschichten ondersteund door treffende geluidseffecten.
Nee 'King Lear' is geen ontspannen of vrolijke avond uit maar wel een bijzonder indrukwekkend gebeuren dat me nog lange tijd zal bijblijven. Al is het wel heerlijk om buiten even bij te komen van alle impressies aan de oever van de Thames op een koele lenteavond.
Deze voorstelling zag ik 's avonds op dinsdag 3 juni 2014.
© foto's Mark Douet
