Die avond is het tijd voor ”Assassins” van Stephen Sondheim in de intieme Chocolate Factory. De musical met muziek en tekst van Sondheim en een script van John Weidman, was al een keer eerder te zien in Londen in het Donmar Warehouse eind 1992 onder regie van Sam Mendes. Maar ”Assassins” gaat terug tot 1990 toen de musical 73 voorstellingen lang Off-Broadway speelde. Pas in 2004 was de musical enkele maanden op Broadway in Studio 54 te zien en won dat seizoen vijf Tony Awards waaronder die voor Best Revival.
Nu is het dus de beurt aan de Chocolate Factory die een hele reputatie hoog te houden hebben als het op het repertoire van Sondheim aankomt. Eerder waren daar onder andere ”Sunday In The Park With George” ”A Little Night Music” en ”Merrily We Roll Along” te zien. Nu dus ”Assassins” onder regie van Jamie Lloyd die enkele jaren geleden nog een andere Sondheim regisseerde ”Passion” voor het Donmar Warehouse.
De kaartjes voor ”Assassins” waren razendsnel uitverkocht ongetwijfeld ook door het feit dat Catherine Tate en Aaron Tveit deel uitmaken van de cast.
Met een spannend gevoel betreed ik de zaal in waar je al direct in de sfeer van het stuk wordt gebracht. Je loopt door een enorm eng clownshoofd en zie je de setting, prachtig ontworpen door Soutra Gilmour (set en kostuums) en Neil Austin (licht). Een vervallen verlaten pretpark, donker en mistig, flarden van vervlogen geluid van een kermis, waarbij een paar leden van het ensemble wezenloos voor zich uit staren en de Balladeer (een rol van Jamie Parker) in een oude botsauto wat op zijn banjo zit te tokkelen.
De centrale figuur in het verhaal is de Proprietor die de macabere kermis, die bijna in een andere dimensie lijkt te bestaan beheert, en bijna ook de gedachten van de negen hoofdfiguren lijkt te besturen. Negen verwarde, gefrustreerde mensen uit verschillende tijden en werelden die maar één doel voor ogen hadden, het vermoorden van de Amerikaanse president. Van John Wilkes Booth die in 1865 Abraham Lincoln neerschoot tot Lee Harvey Oswald die in 1963 John F. Kennedy vermoordde. Of Lynette ”Squeaky” Fromme en Sara Jane Moore die in 1975 beiden een poging deden Gerald Ford om te brengen.
”Assassins” is bijna als een revue, cynisch en vol zwarte humor waarin de moordenaars in willekeurige volgorde worden geïntroduceerd, en het voelt vaak meer als een toneelstuk met muziek dan als een traditionele musical. De muziek is echter onmiskenbaar Sondheim en verenigt diverse stijlen uit de Amerikaanse muziektraditie in zich. Het geluidsontwerp is perfect en de score wordt kundig gespeeld door een 8-koppig ensemble en zo is het genieten van ”The Ballad Of Booth” ”Another National Anthem” en ”Something Just Broke”.
De Proprietor is een fantastische rol van Simon Lipkin, een angstaanjagend wit gezicht besmeurd met blauwe en rode accenten, is een manische Joker-achtige figuur. Hij drijft de moordenaars tot hun wanhoopsdaad en beloont ze met een ”hit” of ”miss” teken alsof ze een slag hebben gegeven op de Kop van Jut.
”Assassins” is een echt ensemblestuk al zijn er een aantal performers die extra opvallen. Zo is daar Aaron Tveit als John Wilkes Booth die een waanzinnig krachtige uitstraling heeft en Jamie Parker als de grijzende Balladeer die het geheel meewarig observeert maar aan het eind van het stuk wel transformeert naar Lee Harvey Oswald de meest bekende moordenaar van het stel en in een confrontatie met zijn bekende voorganger uit de 19e eeuw ons in de finale terugvoert naar Dallas 1963 en in een bizarre ticker tape parade bloedrode confetti in het auditorium neerdaalt. Andy Nyman speelt Charles Guiteau fantastisch en bijna clownesk zelfs als hij voor de ogen van het publiek wordt opgeknoopt en ook Catherine Tate steelt de show als de luidruchtige ietwat onhandige Sara Jane Moore.
Vaak voelt de voorstelling chaotisch maar het onderliggende gevoel duidelijk. De beweegredenen van deze eenzame individuen zijn zeer divers en vaak nietig maar de impact is groot. In 1990 waren de tijden anders, in de hedendaagse wereld na 9/11 waar we het begrip ”lone wolfs” in vele andere gedaanten hebben leren kennen is ”Assassins” helaas maar al te actueel.
”Assassins” is een triomf en je kan alleen maar hopen op een transfer van deze magnifieke productie naar West End. Maar zo indrukwekkend als die kille avond in januari zal het waarschijnlijk nooit meer voelen als de moordenaars aan het slot hun wapens richten op het argeloze publiek en hen doordringend aanstaren.
Deze voorstelling zag ik 's avonds op zaterdag 3 januari 2015.
© foto's Nobby Clark
