Nick Dear schreef voor het National Theatre een adaptie van ´Frankenstein´ het wereldberoemde werk van Mary Shelly. Niemand minder dan Danny Boyle regisseerde. Naast zijn werk voor theater is hij bekend van films als ´Trainspotting´ en ´Slumdog Millionnaire´.
Mijn kaartje had ik al een tijd terug geboekt. Gelukkig maar want deze voorstelling is één van de snelst verkopende ooit en ook voor de verlenging tot en met 2 mei is er geen kaart meer te krijgen. Het National Theatre verkoopt wel ´day seats´ maar de rijen zullen lang zijn. Als je de kans krijgt om deze produktie te gaan zien vooral doen ! ´Frankenstein´ is overigens ook onderdeel van National Theatre Live en wordt op 17 en 24 maart 2011 door diverse bioscopen wereldwijd live vertoond.
Verwachtingsvol neem ik mijn plaats in de stalls in om ruim twee uur later bijna verdoofd de zaal weer te verlaten. Wat in de tussentijd is gebeurd laat zich moeilijk omschrijven.
Het auditorium van het Olivier, de grootste zaal van het National, wordt gedomineerd door een enorme 100 jaar oude klok die met tussenpozen geluid wordt en zorgt voor een onheilspellende sfeer. Een groot spiegelend vlak strekt zich hoog boven het ronde ronddraaiende podium uit waarin duizenden gloeilampen in alle soorten en maten zitten verwerkt. En op het podium staat een ronde doorzichtige vorm waarin zich ‘iets’ beweegt. De muziek bij Frankenstein is gemaakt door Underworld en laat zich moeilijk omschrijven. Geen afgeronde muzikale nummers maar sfeerbepalende elektronische dan weer symfonische geluiden. Soms hard en overheersend, dan weer zacht en subtiel.
In de hoofdrollen voor Frankenstein alterneren Benedict Cumberbatch en Jonny Lee Miller die afwisselend de rollen van The Creature en Victor Frankenstein spelen. Tijdens mijn voorstelling speelde Cumberbatch The Creature en Miller de rol van zijn schepper Frankenstein.
Als de zaallichten doven maakt het publiek als het ware de geboorte van The Creature mee. Naakt, kwetsbaar, blind en doof levert Cumberbatch een enorme prestatie die zonder iets te zeggen het publiek meeneemt in zijn eerste ervaringen op deze wereld. De felheid van de zon als hij voor het eerst zijn ogen opent, de geluiden van de mechanische wereld die hem nog onbekend zijn. De sensatie van regen op een naakte huid of hoe koud de sneeuw aanvoelt. Als The Creature zijn ogen opent ontsteken de duizenden gloeilampen en verblinden het publiek en voel je net als The Creature voor het eerst de warmte van de zon. En zijn eerste confrontatie met de mens als hij zijn schepper Frankenstein onder ogen komt die in afschuw wegrent als duidelijk is wat een afzichtelijk wezen hij heeft gecreëerd.Tijdens de eerste twintig minuten denk ik eerlijk gezegd soms dat het wel heel erg avant gardistisch is en ik voel me een beetje ‘unheimisch’. Toch ben ik gegrepen en ben ik benieuwd naar de loop van het verhaal.
We zien The Creature in zijn eerste ontmoetingen met de mensheid en hoe hij een vertrouweling en leermeester vind in de oude blinde man De Lacey die hem leert spreken en lezen. De Lacey dringt erop aan zijn zoon Felix en schoondochter Agatha eindelijk eens te ontmoeten. Als zij The Creature onder ogen komen reageren ze vol afschuw.
The Creature zweert wraak aan zijn schepper Frankenstein. De gruwelijke gebeurtenissen volgen zich al snel in een draaikolk van emoties op. De gang van het verhaal wordt hierbij geholpen door de technische mogelijkheden van het Olivier waarbij het huis van de familie Frankenstein even snel verschijnt als weer verdwijnt om plaats te maken voor het laboratorium van Frankenstein waar hij in het geheim werkt aan een oogverblindend mooie vrouwelijke versie een belofte die hij heeft gedaan aan The Creature.
Het verhaal is gruwelijk, beklemmend en weerzinwekkend. En ontwikkelt zich tot een climax na de bruiloft van Frankenstein en zijn verloofde Elizabeth als The Creature verschijnt en in een bloedstollende scène het verhaal tot een einde komt.
´Frankenstein´ is zo’n voorstelling die je nooit meer vergeet. Je wordt meegesleept in de gedachten van The Creature maar je begrijpt ook hoe hij komt tot zijn uiteindelijke daden hoe gruwelijk die ook mogen zijn.
´Frankenstein´ heeft een leeftijdsgrens van minimaal 15 jaar. Begrijpelijk gezien het (functionele) naakt in de voorstelling maar ook omdat het verhaal zo wreed en confronterend is.
Een fenomenaal mooie voorstelling die je aan het denken zet en die ook veel van het publiek eist. Ondanks het heldere duidelijke script van Nick Dear zijn de regiekeuzes die Danny Boyle heeft gemaakt niet altijd even helder maar wel uitdagend en pas later vallen de stukjes in elkaar en creëren een voor de toeschouwer samenhangend geheel.
´Frankenstein´ is geen ´mooie´ voorstelling. Het is ruw en confronterend, een voorstelling die je vooral voelt en die je heel erg aan het nadenken zet.
