Les Misérables - Barbican Centre

Cameron Mackintosh bracht ‘The New 25th Anniversary Production’ van ‘Les Misérables’ als laatste stop van de tournee die begin 2010 begon, terug in het Barbican Centre waar de triomftocht voor deze musical ooit begon.

Daardoor was het voor de liefhebbers mogelijk om in één weekend drie verschillende producties in Londen te kunnen zien. En terwijl de ene stroom fans zich van het Barbican naar het Queens begaf, gingen wij in tegenovergestelde richting. Al dan niet herkenbaar aan de meegesleepte plastic ‘Les Mis’ tasjes met merchandise.

Het Barbican Centre is een multifunctioneel gebouw uit het begin van de jaren ‘80 in de City van Londen en als je denkt dat er geen lelijkere theaters bestaan dan het New London is het Barbican aan de buitenkant nog een stuk afzichtelijker. Maar het auditorium is fijn en vrij intiem, en in de volle breedte van het enorme toneel strekken zich vier zitniveaus hoog uit.

Ik ben benieuwd wat ons te wachten staat want deze productie van ‘Les Misérables’ is totaal anders dan de originele RSC versie.  Voor het creatieve team was het als ware terug naar de tekentafel en hoewel het even wennen is, is deze versie een geweldig vormgegeven voorstelling die in elementen trouw is gebleven aan het origineel maar die een hele vernieuwende en frisse kijk op het verhaal biedt.

Van de originele creatives is alleen Andrea Neofitou overgebleven en haar originele ontwerpen herken je in aangepaste versies direct terug, al is het geheel een stuk fleuriger dan in het originele design.

Matt Kinley die zijn carrière begon als ontwerper voor het National Theatre en in de laatste jaren onder andere betrokken was bij ‘My Fair Lady’, ‘The Woman In White’ en ‘Mary Poppins’ had de zware taak om in de voetsporen van John Napier te treden. Hij liet zich bij zijn ontwerp leiden door de originele tekeningen van Victor Hugo en de doeken en projecties die we in de voorstelling zien vormden daarvoor, al dan niet in originele vorm, de inspiratiebron.

Deze productie kent geen draaischijf wel indrukwekkende huizenhoge panelen die de toneel opening helemaal kunnen afsluiten en diverse stellages die apart gebruikt worden in bijvoorbeeld de herbergscène of in Parijs en die samengevoegd in de tweede akte de barricade vormen.

Het lichtontwerp voor deze productie is prachtig ontworpen door Paule Constable. Vaak ingetogen en beheerst dan weer hel en fel in bijvoorbeeld de scènes op de barricade. Zij was in de laatste jaren verantwoordelijk voor bijvoorbeeld het lichtontwerp van ‘Evita’, ‘Love Never Dies’ en ‘Oliver!’. 

De samenwerking tussen Kinley en Constable levert prachtige toneelbeelden op. De indrukwekkende openingsscène vind bijvoorbeeld plaats op een schip waarbij de gevangenen achter de roeispanen zitten. En vooral in de tweede akte zitten een aantal prachtige voorbeelden van hun samenwerking : de overgang van de scène op de barricaden naar de riolen is subliem en ook Javert’s zelfmoord is geweldig mooi en indrukwekkend vormgegeven.

Verder zitten er vele prachtige vondsten qua staging in deze versie. De ontmoeting van Cosette en Marius op Rue Plumet is bijvoorbeeld een balkonscène, Omdat deze voorstelling geen draaischijf kent is de dood van Gavroche op de barricade niet in beeld maar juist omdat je de reacties ziet van diegenen voor de barricade maakt het de scène des te indrukwekkender. Ook het laatste beeld van de dode Enjolras op de rode vlag is mooi gevonden.

Marius zingt ‘Empty Chairs At Empty Tables’ staand op een leeg toneel terwijl er kaarsjes om hem heen staan die ook een rol hebben in het daarna volgende ‘Turning’. Ook het aandeel van de kinderen is in deze productie groter, zo zingt één van de meisjes mee in het laatst genoemde nummer.

Of bijvoorbeeld na zijn dood staan Valjean, Fantine en Eponine met de rug naar het publiek terwijl ze verwelkomt worden door hen die hen voorgingen. Dat zijn allemaal kleine maar prachtige vondsten. Het is uiteraard een enorme gok om de formule van een voorstelling die al 25 jaar veel succes heeft los te durven laten maar Mackintosh en zijn nieuwe creatieve team zijn daarin wonderwel geslaagd.

In de hoofdrollen staan twee zwaargewichten : John Owen Jones als Valjean en Earl Carpenter als Javert. Andere bekende namen in de cast zijn Gareth Gates als Marius en Jon Robyns als Enjolras. Maar deze ‘Les Misérables’ is vooral een ensemblestuk. Speciale vermelding verdient zeker Madalena Alberto als Fantine die een geheel nieuw en eigen stempel op de rol drukt. Fantastisch! En de gekleurde Rosalind James als Eponine die haar rol de nodige R & B meegeeft. Misschien een kwestie van wennen maar ik vond het niet zo goed bij de rol en de periode passen.

Het orkest speelde de muziek en de nieuwe Het orkest speelde de muziek en de nieuwe orchestraties van Christopher Jahnke en Stephen Metcalfe feilloos. Veel van de nieuwe orchestraties herkende ik nog wel van de recente Nederlandse versie al is daarvan ook weer het een en ander geschrapt.

Na afloop van de voorstelling komt producent Cameron Mackintosh nog even het toneel op om de cast in het zonnetje te zetten omdat dit hun allerlaatste voorstelling was. En hij memoreert met een aantal anecdotes het bijzondere feit dat ‘Les Misérables’ na 25 jaar weer terug is waar het ooit allemaal begon.

Een bijzondere ervaring deze marathon van twee versies van ‘Les Misérables’ op één dag zo kort na elkaar maar een dag waar ik nog heel lang met heel veel liefde en plezier aan terug zal denken. Ik heb er énorm van genoten !