Voor zaterdagavond stond toneel op de planning. Na de gebruikelijke eerste kop koffie bij Caffé Nero naar de kassa van Trafalgar Studios voor een day seat, mocht dat niet lukken kan ik altijd nog naar TKTS uitwijken. Gelukkig zijn er nog kaarten en zit ik 's avonds voor £ 10 op de eerste rij.
'Another Country' is een toneelstuk uit 1981 geschreven door Julian Mitchell dat gezien het destijds precaire thema pas via een productie in het Greenwich Theatre in 1982 op West End terecht kwam was en destijds een belangrijke rol speelde in de beginnende carrières van Rupert Everett, Kenneth Branagh, Daniel Day-Lewis en Colin Firth.
Nu is het de beurt aan een nieuwe generatie acteurs onder regie van Jeremy Herrin die te zien zijn in deze productie die de oorsprong vind in een samenwerking tussen Theatre Royal Bath en het Chichester Theatre uit 2013 en nu dus op West End te zien is.
'Another Country' speelt zich af op een niet nader genoemde publieke school aan het begin van de jaren dertig van de vorige eeuw over de vriendschap tussen twee leerlingen Bennett en Judd. Beiden zijn buitenbeentjes. Terwijl Bennett openlijk homoseksueel is, is Judd een idealistische jongen en gefascineerd door het Marxisme waarbij hij ieder kans aangrijpt om Das Kapital verder te bestuderen.
Het dagelijkse leven op hun school wordt opgeschrikt door de zelfmoord van medeleerling Martineau die door één van de docenten is betrapt op het verrichten van homoseksuele handelingen. Barclay hoofd van Gascoigne's House houdt zichzelf meer en meer verantwoordelijk voor de wanhoopsdaad van de jongen terwijl de autoritaire Fowler zijn best doet om Bennett aan te wijzen als het zwarte schaap in de hele affaire. Vooral als blijkt de de ouders van de aristocraat Devenish dreigen om hun zoon van school te halen.
En hoewel Bennett zich in eerste instantie nogal provocerend opstelt merkt hij dat hij langzaam de steun van de andere studenten gaat verliezen. Vooral als Fowler een brief van Bennett aan zijn geheime liefde Harcourt onderschept. Parallel aan dat verhaal speelt de strijd om wie van de studenten uiteindelijk lid mag worden van de prestigieuze sociëteit Twenty-Two. Na een onderlinge strijd waarbij Fowler en Judd betrokken zijn gaat de uiteindelijke eer naar Devenish.
In de laatste scène filosoferen de vrienden Bennett en Judd over verbroken illusies en wat hen in hun toekomstige leven wellicht te wachten staat.
Het intrigerende stuk geeft vooral een beeld van de strikte hiërarchie die destijds in dit soort in tradities gewortelde instellingen heerste en er uiteindelijk geen afwijkende meningen en gedrag getolereerd werd. Over macht en het misbruik daarvan en over de keuzes die sommige moeten maken voor vriendschap of voor het systeem. Maar ook over de hypocrisie van het geheime gedrag van velen en hun homofobe opstelling naar buiten toe.
'Another Country' begint met het slotbeeld van het stuk, twee jongens die zwijgzaam alleen in de gedempt belichte bibliotheek zitten terwijl de achtergrond langzaam belicht wordt en de studenten a-capella de hymne 'I Vow To Thee, My Country' zingt.
De claustrofobische sfeer van het stuk wordt weerspiegeld in het ontwerp van Peter McKintosh en het prachtige licht van Paul Pyant. Bij aanvang van het toneelstuk is het een niet erg brede maar diepe ruimte met houten panelen en een houten vloer. Gedurende het stuk komen er wanden naar beneden die de ruimte groter maken dan wel verkleinen maken en de diverse ruimtes in de school verbeelden. De beklemmende sfeer wordt ook geholpen door het verhaal omdat veel van de gebeurtenissen buiten beeld blijven en slechts worden weergegeven in de gesprekken van de jongens.
Als toeschouwer is het dan fijn dat de bedompte sfeer af en toe wordt doorbroken en die momenten zitten gelukkig ook in 'Another Country'. Vooral in de tweede akte als de flamboyante oom van Devenish voor een theevisite de jongens bezoekt. Julian Wadham speelt deze rol van Vaughan Cunningham en doet dat heerlijk en met veel verve. Of de cricket-scène waarbij met minimale middelen in het decor een maximaal effect wordt bereikt.
De cast bestaat uit louter veelbelovende jonge acteurs. Rob Callender als de welbespraakte Bennett weet intens te boeien vanaf het eerste moment dat hij opkomt en ontroert in de laatste scène waarin hij zijn angst voor de toekomst en het leven wat hem te wachten staat schetst.
Will Attenborough als Judd treft een mooie balans tussen de idealistische bijna cynische jongeman en zijn kwetsbare kant die op een onverwacht mooi en teder moment naar voren komt. Of Rowan Polonski als de strikte rechtlijnig denkende Fowler en Bill Milner als Wharton de benjamin van het stuk die zo af en toe voor een komische noot zorgt.
'Another Country' is een prachtige memorabele avond in het theater over tradities in een soms schimmige verhulde wereld vol onuitgesproken geheimen.
Deze voorstelling zag ik 's avonds op zaterdag 31 mei 2014.
© foto's Johan Persson
